Udruženje likovnih umetnika Srbije (ULUS) je najveće i regionalno najstarije nacionalno reprezentativno udruženje u kulturi koje je, kao Udruženje likovnih umetnika (ULU), osnovano davne 1919. godine. Broji preko 2.500 članova, od kojih je oko 550 u statusu samostalnih umetnika.
Prvobitni razlozi za udruživanje umetnika bili su okrenuti rešavanju strukovnih pitanja i pitanja statusa umetnika u društvu. To je bitno razlikovalo ULU od drugih umetničkih udruženja iz tog perioda, kao što su to na primer LADA iz 1904. ili Udruženje srpskih umetnika za plastičnu umetnost i muziku iz 1898, koja su likovne stvaraoce okupljala prema umetničkim afinitetima[1]. Kao strukovno udruženje umetnika koji deluju na teritoriji Republike Srbije, ULUS je osnovan posle Drugog svetskog rata, 1945. godine. Od tada, pa sve do danas, svoju misiju ostvaruje u zaštiti radnih i profesionalnih prava i interesa likovnih umetnika, obezbeđivanju njihovog boljeg društvenog položaja i, shodno tome, osiguravanju boljeg položaja umetnosti u društvu, podizanjem standarda kvaliteta umetničke produkcije i organizovanjem reprezentativnog umetničkog programa. U cilju ostvarenja svojih osnovnih ciljeva ULUS je angažovan na uspostavljanju saradnje sa drugim srodnim udruženjima i organizacijama, institutima i partnerima u zemlji i inostranstvu, kao i sa privrednim subjektima, fondovima i lokalnim institucijama. Kao reprezentativnom udruženju u kulturi, ULUS-u su povereni poslovi vođenja evidencije o samostalnim umetnicima od strane Ministarstva kulture Republike Srbije.
Redovne programske aktivnosti ULUS-a se realizuju u dva izložbena prostora u centru Beograda – Galeriji ULUS i Umetničkom paviljonu “Cvijeta Zuzorić”, a finansiraju se putem članarina, kotizacija i kroz godišnje, republičke i gradske konkurse za finansiranje programa u kulturi. U okviru ovih izlagačkih prostora, ULUS na godišnjem nivou organizuje preko 20 samostalnih izložbi savremene vizuelne produkcije i preko 15 kolektivnih izložbi, među kojima su najznačajnije tradicionalne izložbe – Prolećna i Jesenja, te izložbe Novih članova ULUS-a, Trijenale proširenih medija, Trijenale grafike, i druge. Unazad nekoliko godina, ULUS je počeo sa kustoskim praksama umetnika, koji na samoorganizovan način proizvode umetničke programe u organizaciji matičnih sekcija: slikarska, vajarska, grafička, sekcija proširenih medija i grupa samostalnih umetnika. Pored svojih programa, ULUS je često domaćin i gostujućim programima koje organizuju druge kulturne ustanove (Oktobarski salon, Noć muzeja, privatne umetničke kolekcije i drugo). Oslanjajući se na najbolja iskustva iz svoje tradicije, ULUS nastoji da održi kvalitet umetničkog programa i razvije savremenu programsku politiku, stvarajući nove umetničke inicijative. Na godišnjem nivou, u ULUS-ovim izlagačkim programima učestvuje preko hiljadu umetnika, a kroz vrata galerijskih prostora Udruženja prođe na desetine hiljada posetilaca.
Osnovni akt kojim se rukovodi ULUS je Statut. Upravnu strukturu Udruženja čine Organi i tela ULUS-a: Upravni odbor, Nadzorni odbor, Umetnički savet, Sud časti i Statutarna komisija. Članstvo je organizovano kroz četiri sekcije – slikarsku, vajarsku, grafičku, i sekciju proširenih medija – koje imaju svoje Odbore. Radnu zajednicu ULUS-a čini administrativno i tehničko osoblje: poslovni sekretar, kustos, finansijska služba, pravna služba, tehnička služba (ukupno 8 zaposlenih). Od 2020. godine novina je uvođenje Radnih grupa (RG) koje se na temeljan način i kroz samoorganizaciju aktivnog članstva bave najvažnijim pitanjima i problemima Udruženja. Neke od njih su: RG za pitanja samostalnih umetnika, RG Fer prakse u umetnosti, RG Prostori (Umetnički paviljon “Cvijeta Zuzorić” i Galerija ULUS), RG za PR i komunikaciju, Redakcijska grupa, RG foto arhiva i digitalizacija i druge.
[1] Cerović, Natalija, “Istorijat Udruženja likovnih umetnika Srbije”, u ULUS 100 godina 100 umetnika 100 dela, ULUS, Beograd, 2019
